Co to jest kultura?
Czym jest kultura? Pojęcie to bywa często utożsamiane z kulturą osobistą na którą składają się wymagane umiejętności i zasady panujące w danej grupie osób. Często ktoś mówi o innych „brak im kultury”, kiedy ktoś mlaska lub siorbie podczas jedzenia. Dla przedstawicieli jednej grupy społecznej coś może być niewłaściwie, ale dla drugiej należy to do powszechnych zwyczajów. Słowo „kultura” nie odnosi się tylko do zasad savoir-vivre’u. To pojęcie wieloznaczne, a definicji kultury jest tyle ilu ich autorów.
Czym jest kultura – pochodzenie słowa
Kultura najczęściej rozumiana jest jako materialny i duchowy dorobek człowieka, który został wytworzony w trakcie całej historii danego społeczeństwa. Słowo „kultura” pochodzi od łacińskiego „cultus agri” co w starożytnym Rzymie oznaczało uprawę roli. Uprawa ziemi jak i hodowla był to proces w trakcie którego przekształcano dziką naturę w bardziej użyteczny stan dla człowieka. Do dzisiaj używa się przecież takich pojęć jak „kultura rolna”. Rzymski filozof – Marek Tulliusz Cyceron użył właśnie tego określenia opisując filozofię. Powiedział „Cultura animi philosophia est” czyli „Filozofia jest uprawą/przekształceniem ducha”. Do dzisiejszego dnia uważa się, że Cyceron to pierwszy autor, który zastosował słowo „kultura” w znaczeniu bliskim do współczesnego. Spojrzenia na kulturę mogą być przeróżne. Nie istnieje żadna ogólnie przyjęta teoria kultury. Różni naukowcy jak i szkoły naukowe badały różne jej aspekty. Inaczej kulturę pojmowali socjolodzy, filozofowie, antropologowie, etnolodzy i historycy sztucy. Wiedzą na temat kultury zajmuje się dzisiaj jedna dziedzina nauki – kulturoznawstwo.
Charakterystyka kultury
Istotę jak i pochodzenie kultury próbował wyjaśnić amerykański socjolog Norman Goodman. Twierdził on, że ludzkość zdominowała życie na ziemi właśnie z powodu kultury. Dzięki niej lepiej i szybciej dostosowujemy się do zmian fizycznych, klimatycznych i topologicznych, a gatunek ludzki osiągnął obecny poziom rozwoju. Kultura według Goodmana to cecha nie jednostki, ale społeczeństwa. To wszystko to czego uczymy się wśród ludzi, co jest nam przekazywane z pokolenia na pokolenie. Podobnie twierdził francuski pisarz oraz polityk Andre Malraux. Napisał on, że „kultura jest tym, co sprawiło, że człowiek stał się czymś innym niż tylko przypadkowym wydarzeniem w przyrodzie”.
Kultura, a cywilizacja
W XVIII wieku w Europie coraz bardziej zaczęło rozpowszechniać się słowo „cywilizacja”, które do dzisiaj utożsamia się z kulturą. Niektórzy uczeni używają tych określeń zamiennie. Inni natomiast nadają „cywilizacji” znaczenie szersze niż „kulturze”. Uważają ją za poziom rozwoju danego społeczeństwa lub grupy w określonym czasie historycznym. Dzisiaj badacze kultury starają się wyodrębnić różne typy kultur. Kultura nie jest jednolita, gdyż ludzkie wytwory, normy i wartości różnią się od siebie w znacznym stopniu w zależności od okresu historycznego jak i położenia geograficznego. Wyodrębniono już takie typy kultur jak chociażby: kultura tradycyjna, narodowa, nowoczesna, globalna czy ludowa.
Kultura ma wielki wpływ na każdego człowieka. To właśnie dzięki niej uczymy się życia w grupie – kształtuje nas i pozwala nam funkcjonować. Kultura wyróżnia nas od innych żywych istot.
Ciekawy poradnik